Om je alles over het museum en over Vincent van Gogh nóg beter te kunnen laten zien, gebruiken we cookies.
Als je op akkoord klikt, geef je toestemming voor dit gebruik. Met cookies zorgen we ervoor dat de website goed werkt. Ook analyseren we het gebruik van de site, zodat we verbeteringen kunnen aanbrengen. Verder kunnen we advertenties tonen op basis van je interesses. Tot slot gebruiken we cookies om video’s en andere inhoud te tonen, zoals formulieren en Google Maps.
Meer weten? Lees meer over onze cookies.
Kunstenaar in de natuur. Troost en inspiratie in de buitenlucht
Natuur en kunst waren voor Vincent van Gogh onlosmakelijk met elkaar verbonden. Nergens vond hij zoveel inspiratie, rust en troost als in de natuur.
'…als ik geen liefde had voor de natuur en mijn werk – dan zou ik ongelukkig zijn'
Aan Theo vanuit Den Haag, 26 juli 1882
Ik kan soms zoo verlangen naar landschap te maken, net als naar een verre wandeling om eens op te frisschen en ik zie in de heele natuur, b.v. in boomen, expressie en als ’t ware een ziel.
Aan Theo, vanuit Den Haag, 10 december 1882
Vincent van Gogh bracht zijn jeugd door op het Brabantse platteland. Vanuit zijn geboortedorp Zundert maakte hij wandeltochten langs akkers en door bossen. Daar ontstond zijn levenslange liefde voor de natuur.
Brief aan Theo, Londen, begin januari 1874
We weten veel over Vincent van Gogh, vooral uit de brieven aan zijn broer Theo. Die kreeg van Vincent al in 1874 het volgende advies:
'Blijf maar altijd veel wandelen & veel van de natuur houden, want dat is de ware manier om de kunst meer & meer te leeren begrijpen.'
Aan Theo vanuit Londen, begin januari 1874.
Toen wij des avonds terugreden van Zundert over de hei liepen Pa en ik een eind, de zon ging rood onder achter ’t masthout en de avondlucht weerkaatste in de moerassen, de hei en het geele en witte & grijze zand waren zoo vol toon en stemming.
Aan Theo, vanuit Etten, 22 juli 1878
Volgens Vincent moest je als kunstenaar de natuur écht kennen en begrijpen. Dat lukte het best op de plek waar je er middenin kon wonen en werken: op het ongerepte platteland.
In de provincie Drenthe ging Van Gogh op zoek naar het ongerepte landschap waar andere kunstenaars hem over hadden verteld. Hij vond het ‘superbe’, maar was er eenzaam. Na drie maanden ging hij terug naar zijn ouders in Brabant.
Van Gogh schilderde liever buiten dan binnen, al had dat ook z'n nadelen:
‘...uit de 4 doeken die ge ontvangen zult haalde ik zeker een honderdtal en meer vliegen, niet meegerekend stof en zand &c. – niet meegerekend dat als men ze een paar uur door de hei en de heggen meedraagt, een tak of wat er over heen schraamt…”’
Aan Theo, vanuit Nuenen, 4 juli 1885
Vincent van Gogh, Schilder op weg naar Tarascon, 1888
'…en ben steeds stoffig, steeds verder bevracht als een stekelvarken, met stokken, schilderezel, doek, en verdere koopwaar.'
Aan zijn zus Willemien, vanuit Arles, 16 - 20 juni 1888
Vogelnest, briefschets, 4 oktober 1885
In Nuenen gebruikte Van Gogh vogelnesten als onderwerp voor stillevens. Hij vond ze tijdens zijn wandelingen, of betaalde boerenjongens om ze voor hem te zoeken. Vogels als het winterkoninkje of de gele wielewaal: door hun knap gemaakte nesten waren dat voor Van Gogh net zo goed kunstenaars als hijzelf.
In februari 1886 was Vincent in Parijs gaan wonen. Maar na twee jaar hard werken stond de stad hem tegen. Hij vertrok naar het stadje Arles in het zuiden van Frankrijk, op zoek naar licht en rust.
In april 1888 stuurde Van Gogh vanuit Arles een bestellijst voor doek en verf aan zijn broer Theo in Parijs.
'…maar stuur me in godsnaam onmiddellijk die verf. Het seizoen van de bloeiende boomgaarden duurt maar zo kort en je weet dat dat motieven zijn waar iedereen vrolijk van wordt.'
Aan Theo, vanuit Arles, 5 april 1888
Arles was een kleine stad, van waaruit Van Gogh al na een korte wandeling in uitgestrekte landschappen terecht kwam.
'Ik heb een nieuw motief onder handen, groene en gele velden tot zover het oog reikt, die ik al twee keer heb getekend en waar ik opnieuw aan begin in een schilderij...'
Aan Theo, vanuit Arles, 12 juni 1888
In de buurt van Arles lag de heuvel Montmajour. Van Gogh bezocht de plek - volgens eigen zeggen - meer dan 50 keer. De heuvel bood een prachtig uitzicht.
'De charme die deze uitgestrekte landschappen voor mij hebben, is heel intens'.
Aan Theo, vanuit Arles, 13 juli 1888
Kijk, ik zou willen dat ik die zekerheid kon bereiken die ervoor zorgt dat je onder alle omstandigheden gelukkig, vrolijk en levendig bent. Dat gaat op het platteland of in een kleine stad veel beter dan in die hel van Parijs.
Aan Theo vanuit Arles, ca. 29 september 1888
Na zijn beruchte inzinking in Arles liet Vincent zich opnemen in de inrichting Saint-Paul, in Saint-Rémy-de-Provence. Hij mocht er schilderen in de tuin en in de omgeving.
In Saint-Rémy schilderde Vincent dit korenveld. In de zinderende zon maait een boer de goudgele halmen. Voor Van Gogh was dit een beeld voor het einde van het leven, dat na het zaaien van het graan weer opnieuw begint.
'Door het venster met ijzeren tralies ervoor kan ik een ommuurd korenveld zien...'
Aan Theo, vanuit Saint-Rémy-de-Provence, 13 mei 1889
Vincent van Gogh schilderde naar eigen waarneming en niet vanuit zijn fantasie. De Bijbelse voorstellingen ‘Christus in de olijfhof’ van zijn kunstenaarsvrienden Paul Gauguin en Émile Bernard maakten hem zelfs ‘razend’. Zijn eigen werken van olijfgaarden schilderde hij gewoon buiten, tussen de bomen.
Maar wat een mooie streek en wat een mooi blauw en wat een zon! En dan heb ik alleen nog maar de tuin gezien en wat ik door het raam zie.
Aan Theo vanuit Saint-Rémy-de-Provence, ca. 31 mei - 6 juni 1889
Tijdens zijn verblijf in de inrichting in Saint-Rémy tekende en schilderde Vincent herinneringen aan zijn geboortestreek. Hij dacht steeds vaker aan een terugkeer naar ‘het noorden’.
Vincent verhuisde uiteindelijk noordwaarts in mei 1890. Toch zag hij het Nederlandse platteland nooit meer terug. Zijn eindbestemming werd Auvers-sur-Oise, vlakbij Parijs.
In de laatste maanden van zijn leven schilderde Vincent een aantal langgerekte landschappen. Een ode aan het platteland, die hij een diepere emotionele lading meegaf.
Op 27 juli 1890 trok Vincent voor de laatste keer de korenvelden van Auvers in. Daar schoot hij zichzelf in de borst. Twee dagen later overleed hij.
De graven van Vincent en Theo van Gogh in Auvers-sur-Oise
Wat men ook beweert, voor een schilder is het beter om op het platteland te werken, alles is er sprekender, alles hangt met elkaar samen, alles wordt er duidelijk…
Aan zijn zus Willemien vanuit Saint-Rémy-de-Provence, 20 januari 1890
