19 oktober 2016
Van 21 oktober 2016 t/m 29 januari 2017 presenteert het Van Gogh Museum 'Daubigny, Monet, Van Gogh: Impressies van het landschap'.
De tentoonstelling belicht de cruciale rol die de Franse kunstenaar Charles François Daubigny speelde als vernieuwer van de 19de-eeuwse landschapschilderkunst en als wegbereider voor de impressionisten. Te zien is een groot aantal werken van Daubigny, Vincent van Gogh en impressionisten als Claude Monet en Camille Pissarro, afkomstig uit meer dan 35 internationale musea en privécollecties. Daubigny, Monet, Van Gogh geeft een nieuwe kijk op de oorsprong van het impressionisme. Door Daubigny’s oeuvre in de context van deze stroming te plaatsen, wordt zijn rol als baanbrekend kunstenaar en inspirator in ere hersteld.
Vader van de impressionisten
Charles François Daubigny (1817-1878) was een van de belangrijkste Franse landschapschilders van de 19de eeuw. Hij schiep een indrukwekkend oeuvre en opende nieuwe wegen in de schilderkunst. Zijn voorliefde voor het schilderen van landschappen in de openlucht en zijn baanbrekende, schetsmatige schildertechniek maakten de weg vrij voor het werk van de impressionisten. Daubigny’s atelierwoning in Auvers-sur-Oise werd een pelgrimsoord voor veel kunstenaars, onder wie Vincent van Gogh (1853-1890). Toch is Daubigny vandaag de dag vrij onbekend bij het grote publiek. Met de tentoonstelling Daubigny, Monet, Van Gogh: Impressies van het landschap brengt het Van Gogh Museum daar verandering in.
Vooruitstrevend en vrij
Daubigny’s persoonlijke benadering van het landschap maakte grote indruk op de jonge schilders die later tot het impressionisme zouden worden gerekend. Zo vonden zijn dreigende luchten en imposante zonsondergangen aan de Normandische kust navolging bij Claude Monet (1840-1926) en raakte Camille Pissarro (1830-1903) geïnspireerd door onder meer zijn boomgaarden in bloei. Daubigny was niet alleen inspirator: door zijn positie en contacten in de Parijse kunstwereld hielp hij deze nieuwe generatie kunstenaars actief carrière te maken.
Schilderijen van Monet en Pissarro tonen hoe Daubigny de jonge impressionisten in de jaren 1860 inspireerde. Vanaf de jaren 1870 ging Daubigny net als de impressionisten experimenteren met heldere kleuren en de weergave van vluchtige natuurimpressies. Een sprekend voorbeeld hiervan is het schilderij Ondergaande zon bij Villerville (1874, De Mesdag Collectie, Den Haag), dat op de tentoonstelling naast Monets Zonsondergang op de Seine bij Lavacourt, wintereffect (1880, Petit Palais, Parijs) hangt.
Atelierboot Le Botin
Met zijn atelierboot Le Botin voer Daubigny over de Franse rivieren om het landschap vanaf het midden van de rivier te kunnen vastleggen. Deze tochten resulteerden in originele composities en sfeervolle riviergezichten die hem zowel roem als commercieel succes opleverden en navolging vonden bij de impressionisten. Speciaal voor de tentoonstelling presenteert het Van Gogh Museum een moderne, multimediale variant van Daubigny’s atelierboot; via film, geluid en diverse voorwerpen kan het publiek het schilderen op het water zelf ervaren.
Van Gogh en Daubigny
Van Gogh bewonderde Daubigny’s streven naar realisme en de wijze waarop hij een persoonlijk gevoel in zijn landschappen legde. In 1890, tijdens de laatste maanden van zijn leven, verbleef Van Gogh in Auvers-sur-Oise, waar Daubigny ook had gewoond en gewerkt. Net als de Franse meester schilderde Van Gogh er de traditionele dorpshuizen en nabijgelegen korenvelden. In de tuin van Daubigny’s voormalige woning maakte hij meerdere schilderijen die beschouwd kunnen worden als een hommage aan de kunstenaar, waaronder De tuin van Daubigny (1890, Collectie Rudolf Staechelin).
Tekeningen van het landschap
Halverwege de 19de eeuw trokken steeds meer kunstenaars eropuit om het landschap te tekenen. Zij lieten zich ter plekke inspireren door de natuur, waarbij ze gretig gebruikmaakten van de toenemende kwaliteit en variatie aan tekenmaterialen. Dit is terug te zien in de sfeervolle natuurgezichten van de School van Barbizon, maar ook in de expressieve velden van Vincent van Gogh. Parallel aan de tentoonstelling Daubigny, Monet, Van Gogh: Impressies van het landschap worden de mooiste tekeningen van het Franse landschap uit de eigen collectie gepresenteerd in het prentenkabinet van het Van Gogh Museum.
Internationale samenwerking
Daubigny, Monet, Van Gogh: Impressies van het landschap is een samenwerking tussen het Van Gogh Museum in Amsterdam, De Mesdag Collectie in Den Haag, The Taft Museum of Art in Cincinnati en The National Galleries of Scotland in Edinburgh. De tentoonstelling bevat bruiklenen uit meer dan 35 musea en privécollecties in Europa en de Verenigde Staten, waaronder Tate en The National Gallery in Londen, The Metropolitan Museum of Art in New York en Musée d’Orsay en Petit Palais in Parijs.
Publicatie en lezingenprogramma
Bij de tentoonstelling verschijnt een rijk geïllustreerde publicatie over de wisselwerking tussen Daubigny en de impressionisten, zijn vernieuwende schilderpraktijk en zijn invloed op Van Gogh. Deze publicatie verschijnt in het Nederlands en Engels, 176 pagina’s, €24,95. Conservatoren en restauratoren geven toelichting op de tentoonstelling in gratis lezingen op zondag, voor meer informatie zie www.vangoghmuseum.nl/daubigny.
Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en de BankGiro Loterij zijn structurele partners van het Van Gogh Museum en maken tentoonstellingen in het museum mede mogelijk. Van Lanschot Bankiers ondersteunde de realisatie van een nieuw entreegebouw. Hierdoor kunnen nog meer mensen genieten van de vaste collectie en de tentoonstelling in het Van Gogh Museum.
